Hen phế quản, nguyên nhân và cách điều trị
Hen phế quản là bệnh gì? Hen phế quản (dân gian còn gọi là hen suyễn), là một bệnh lý đường hô hấp được đặc trưng bởi tình trạng viêm đường dẫn khí mạn tính. Khi tiếp xúc với các yếu tố kích thích, phế quản của người bệnh vốn rất nhạy cảm sẽ phản ứng một cách dữ dội, đặc biệt là tăng tiết chất nhày gây nên các triệu chứng như khó thở, khò khè, nặng ngực và ho. Tùy vào mức độ kích thích các tiểu phế quản và tùy vào cơ địa của từng bệnh nhân mà cơn hen phế quản biểu hiện ở mức độ nặng nhẹ khác nhau.
Bệnh hen phế quản thường không thể chữa khỏi, nhưng triệu chứng của bệnh có thể được kiểm soát bởi sự tuân thủ điều trị của bệnh nhân.
1. Nguyên nhân
Có rất nhiều nguyên nhân khởi phát cơn hen phế quản như:
- Do các thành phần kích ứng đường hô hấp như bụi nhà, phấn hoa, nấm mốc, lông động vật…
- Tác dụng phụ của thuốc: thuốc tăng huyết áp, các thuốc giảm đau chống viêm không steroid (NSAIDs) như aspirin, ibuprofen,...
- Do dị ứng với thức ăn, thực phẩm: hải sản, nhộng tằm,...
- Do các tác nhân gây nhiễm khuẩn như viêm mũi, viêm xoang, viêm amidan…
- Do di truyền
- Do yếu tố tâm lý: căng thẳng, lo âu, kích động
Các nguyên nhân khởi phát cơn hen phế quản
2. Triệu chứng
Tùy thuộc từng giai đoạn, tùy triệu chứng cơ năng hay thực thể mà có những triệu chứng biểu hiện của bệnh khác nhau như sau:
+ Triệu chứng báo trước như hắt hơi, sổ mũi, ngứa mắt hoặc đỏ mắt, ho khan vài tiếng, có khi buồn ngủ.
+ Cơn khó thở, khó thở chậm, khó thở ra, khó thở tăng dần phải tỳ tay vào thành giường để thở, người bệnh cảm thấy mệt nhọc toát mồ hôi, tiếng nói bị ngắt quãng.
+ Cơn khó thở giảm dần và kết thúc là một trận ho và khạc đờm, đờm màu trong, quánh và dính, càng khạc nhiều càng dễ chịu.
+ Cơn hen phế quản thường xảy ra về đêm hoặc khi thay đổi thời tiết.
Khó thở khi bị hen phế quản
3. Biến chứng
Tiến triển của bệnh hen phế quản không giống nhau, có người bệnh ổn định thời gian dài, có người bị liên tục, trong quá trình diễn biến lâu dài của bệnh có thể có những biến chứng sau:
+ Nhiễm trùng đường hô hấp như viêm phổi với các triệu chứng sốt, ho, khạc đờm đặc, khó thở, có khi biểu hiện của suy hô hấp.
+ Giãn phế quản nang, phế nang ứ khí, thành phế nang bị phá hủy do các đợt bội nhiễm lâu dần gây giãn phế nang.
+ Suy thất phải là biến chứng cuối cùng của hen phế quản.
4. Chẩn đoán
Dựa vào một số triệu chứng:
+ Triệu chứng giai đoạn đầu như hắt hơi, sổ mũi, ngứa mũi, ngứa mắt, ho khan, buồn ngủ.
+ Cơn khó thở, lúc bắt đầu khó thở chậm, khó thở tăng dần, sau có thể thở nhiều, vã mồ hôi khó nói.
+ Tiền sử người bệnh có một trong các triệu chứng sau ho tăng về đêm, có tiếng rít tái phát, khó thở tái phát, nặng ngực nhiều lần.
+ Khám phổi bình thường giúp chẩn đoán hen.
+ Thăm dò chức năng hô hấp rối loạn thông khí tắc nghẽn có hồi phục với thuốc giãn phế quản.
5. Điều trị
Hen phế quản khó có thể điều trị khỏi hoàn toàn nhưng mức độ tiến triển của bệnh có thể được kiểm soát nếu bệnh nhân tuân thủ các biện pháp điều trị và phòng ngừa.
* Các thuốc được sử dụng như:
- Chống co thắt phế quản có thể dùng các loại thuốc như theophylin, synthophylin, salbutamol, ventolin, terbutalin; kháng cholinergic như ipratropium bromide theostast, salmeterol.
- Chống viêm dùng prednisolon, methyl prednisolon, corticoid tại chỗ như becotid, pulmicort, sertide.
- Chống dị ứng sử dụng thuốc zaditen, các thuốc kháng histamin tổng hợp, sodium cromoglycat (Intal).
- Chống bội nhiễm dùng kháng sinh các loại, nhưng tránh dùng các thuốc dễ gây dị ứng như penicilin.
- Trường hợp cấp cứu, bệnh nhân cần được cho thở ôxy, thở máy khi cần thiết, dùng thêm các thuốc long đờm, giảm ho, truyền dịch, trợ tim mạch, đặc biệt dùng corticoid liều cao.
Các thuốc này bệnh nhân không được tự ý sử dụng hay điều chỉnh mà cần theo phác đồ của bác sỹ để đạt được hiệu quả tốt nhất
* Các biện pháp không dùng thuốc:
- Tránh các yếu tố dị ứng khởi phát cơn hen đã biết
- Tập thể dục nhẹ nhàng, không quá sức
- Giữ tinh thần thoải mái, tránh áp lực, căng thẳng, cảm xúc mạnh
- Giữ môi trường sống và làm việc trong lành
- Đảm bảo chế độ dinh dưỡng, nghỉ ngơi điều độ, khoa học, bổ sung nhiều rau xanh, vitamin và khoáng chất.
Nguồn tham khảo: vinmec.com
Xem thêm:
SẢN PHẨM BỔ PHỔI, THANH LỌC PHỔI