Đông trùng hạ thảo vốn được coi là một loại dược liệu cực kỳ quý hiếm có rất nhiều công dụng đặc biệt trên cơ thể con người. Đông trung không chỉ bồi bổ cơ thể, bổ gan, thận, tim mạch mà còn được ví như một loại dược liệu "vàng" cho phổi. Đông trùng hạ thảo đến từ đâu, các dưỡng chất có trong đông trùng là gì, hãy cùng chúng tôi tìm hiểu ngay dưới bài viết này. 

Mô tả hình dạng chung

Đông trùng hạ thảo là một biệt dược quý khiến nhiều người tranh cãi bởi hình dạng và chủng loài của nó.  Nó là dạng trung lập giữa động vật và thực vật và khiến con người rất tò mò nghiên cứu về loại sinh vật đặc biệt này.

Khi còn sống, đông trùng hạ thảo có hình dạng là một con sâu dài khoảng 4cm có mọc thêm một cành nhỏ có lá ở phần đuôi. Con sâu trong phần đồng trùng có phần tương đồng với con tằm, có đường kính khoảng từ 4 - 8 mm, dài khoảng 3-5 cm. Phần trùng có màu vàng nâu hoặc vàng sẫm, trên thân có 20-30 vằn khía, càng về phần đầu khoảng cách giữa các vằn càng rộng. Cơ thể trùng có 8 cặp chân, trong đó có 4 cặp ở giữa là to và dễ nhìn thấy nhất. Ruột trùng căng đầy, có màu trắng vàng  dễ bị bẻ gãy, khá giống với thân con tằm.  Thân nấm đông trùng mọc trực tiếp từ thân sâu non, có chiều dài tương tự như phần thân sâu, phần này ruột rỗng, khá dai và có màu trắng ngà. 

Quá trình phát triển

Đông trùng được hình thành do quá trình ký sinh của một loại nấm trên cơ thể sâu bướm, đến nay cơ chế xâm lấn của loài nấm này vẫn chưa được làm rõ. 

Cái tên Đông trùng hạ thảo với ý nghĩa là mùa đông nó sẽ sống ở dạng trùng, tức là một con sâu sống trong đất, mùa hè nó biến thành một mầm nấm trồi lên mặt đất như một loại thực vật. 

Một vài nghiên cứu đã đưa ra nhận định rằng, nấm có thể ký sinh vào sâu non bằng cách xâm nhập qua đường tiêu hóa hoặc thông qua các lỗ thở tấn công cơ thể sâu. Vào mùa đông, nấm ký sinh bắt đồng ăn mòn vào sâu trong cơ thể sâu non, sợi nấm phát triển mạnh sử dụng hoàn toàn dinh dưỡng trong cơ thể vật chủ và gây chết chúng. Trong suốt quá trình ký sinh, nấm sẽ thay thế dần dần ruột ấu trùng sâu bằng các sợi nấm mảnh, có màu trắng. Cũng từ đó, ấu trùng chuyển dần sang trắng, bị bao phủ hoàn toàn bởi các sợi nấm và trở nên cứng hẳn. Khi nhìn vào đồng trùng hạ thảo mọi người thường nghĩ ấu trùng còn sống, nhưng thực tế thân sâu đã chết và chỉ còn là bộ khung chứa dinh dưỡng cho thân nấm. 

Cho đến mùa hè với điều kiện nóng ấm, thân nấm bắt đầu mọc ra từ thân của sâu như một loại cây và phát triển bình thường như các loài thực vật khác. Nếu không được thu hoạch chúng sẽ sinh sôi, nảy nở và phát tán bào tử và tiếp tục một chu kỳ sống mới. 

Nguồn gốc

Đồng trùng hạ thảo có bản chất là dạng ký sinh của nấm lên cơ thể sâu non, loại nấm ký sinh có tên gọi là Ophiocordyceps sinensis thuộc nhóm nấm Ascomycetes, chúng ký sinh trên cơ thể ấu trùng của một số loài bướm và tạo nên thức gọi là Đông trùng hạ thảo. 

Loại nấm đặc biệt này sinh sống chủ yếu ở vùng núi cao từ 4000 - 5000m tại khu vực châu Á và châu Úc như: Tây Tạng, Tứ Xuyên, Vân Nam, Cam Túc, Thanh Hải, Bhutan, Nepal…

Do nhu cầu thực tế so với nguồn cung tự nhiên từ những khu vực trên không đủ, nên con người đã tạo ra loại đông trùng được nuôi cấy trong phòng thí nghiệm và đông trùng bán tự nhiên. Các loại đông trùng  được nuôi trồng trên quy mô công nghiệp hay nhân tạo tuy không thể so sánh hàm lượng dưỡng chất với đông trùng hạ thảo tự nhiên nhưng chúng vẫn có hàm lượng dinh dưỡng rất tốt cho cơ thể, được tiêu dùng với mức giá rẻ hơn và phổ biến hơn với người dùng. 

 Đông trùng tự nhiên rất quý hiếm và đang dần rơi vào tình trạng tuyệt chủng do hoạt động khai thác tràn lan và nhu cầu thu mua quá lớn. Sự phát triển của các loại đông trùng công nghiệp là một cách để góp phần bảo vệ sự tồn tại của đông trùng tự nhiên, đồng thời gia tăng đáp ứng nhu cầu sử dụng trên thị trường với mức giá mềm hơn. 

Thành phần hoạt chất

Trong Đông trùng có chứa hoạt chất sinh học đặc biệt Cordycepine, kết hợp cùng 17 loại axit amin và rất nhiều khoáng chất vi lượng (Al, Si, K, Na…), vitamin bổ dưỡng cho cơ thể. Theo nghiên cứu, trong 100g đông trùng có chứa tới 0,12 g vitamin B12; Vitamin A là 29,19 mg; 116,03 mg vitamin C và một hàm lượng vừa đủ vitamin B2 (riboflavin), vitamin E, vitamin K…

Đông trùng hạ thảo - Dược liệu “vàng” cho phổi

Đồng trùng ngoài những công dụng đặc biệt về bồi bổ và nâng cao sức khỏe toàn diện còn được coi là một loại dược liệu cực kỳ tốt cho phổi và hệ hô hấp trên cơ thể con người. 

Hoạt chất cordycepin trong chiết xuất đông trùng hạ thảo gây ức chế và diệt trừ vi khuẩn gây bệnh lao phổi (mycobacterium tuberculosis) và rất nhiều vi khuẩn gây nhiễm trùng phổi và đường hô hấp khác. Cordycepin cũng có tác dụng kháng ung thư, kháng vi sinh vật, ức chế quá trình di căn của các tế bào ung thư, nâng cao khả năng miễn dịch cho cơ thể, tăng cường sức khỏe cho những bệnh nhân đang điều trị ung thư. Sử dụng cordycepin ở liều thấp sẽ giúp kiểm soát và ức chế sự phân chia tế bào bị tổn thương bởi ung thư. Sử dụng liều cao hợp chất sẽ ngăn chặn các tế bào ung thư di căn hoặc tái tạo.

Hàm lượng acid amin phong phú có tác dụng kích thích sản sinh các tế bào và mô phổi, tăng cường khả năng hoạt động của phế quản, điều tiết cơ trơn phế quản. Acid amin cùng với polysaccharides có thể khôi phục các tế bào nang phổi đã bị hư hỏng, do đó đặc biệt phù hợp với người già, người bệnh lao phổi, người có bệnh hen suyễn và những người tiếp xúc với môi trường độc hại.

Vitamin và khoáng chất khác hỗ trợ tăng cường sức đề kháng, ngăn ngừa sự tấn công của các vi-rút, vi khuẩn. Hỗ trợ tăng cường chức năng phổi, giảm các triệu chứng ho khan, ho có đờm, khó thở, tức ngực…

Dưỡng chất từ đông trùng thúc đẩy sản sinh Adrenalin, một hormon làm tăng lượng oxy cung cấp cho não và bó cơ, đồng thời ức chế một số phản ứng bất thường trên cơ thể như tắc nghẽn đường thở, tụt huyết áp đột ngột, sốc phản vệ…Đông trùng còn hỗ trợ làm dịu cuống phổi, tăng giãn động mạch ngăn ngừa tình trạng cuống phổi bị thu hẹp dẫn tới ngực bị đau thắt. 

Đông trùng hạ thảo còn đặc biệt tốt cho những người hút thuốc lá, những người làm việc trong môi trường độc hại, là nhóm có nguy cơ cao bị nhiễm độc phổi. Hoạt chất Polysaccharides có tác dụng đặc biệt trong khôi phục các tế bào nang phổi bị hư hỏng, nhờ đó cực kỳ hiệu quả trong điều trị các dạng tổn thương phổi, hen suyễn, phế quản…

Bài viết Đông trùng hạ thảo - Dược liệu “vàng” cho phổi xin được tạm kết tại đây. Mong rằng các thông tin trên sẽ hữu ích với bạn.